Tez Yazım Kılavuzu ve Şekil Şartları

Tez Yazım Kılavuzu ve Şekil Şartları oldukça karışıktır. Bu yüzden sizlere mutlaka bir uzmanın yardımcı olması gerekir. Bu yazımızda Tez Yazım Kılavuzu ve Şekil Şartları ile alakalı önemli bilgilere değindik.

Tez yazmak yalnızca içerik üretmekle sınırlı değildir; en az içerik kadar önemli olan bir diğer unsur da biçimsel uyumdur. Birçok öğrenci, akademik çalışmasını titizlikle hazırlamasına rağmen sadece yazım kurallarına dikkat etmediği için ciddi puan kayıpları yaşayabiliyor.

İşte bu yüzden her üniversitenin hazırladığı tez yazım kılavuzu, sadece şekli detayları kapsayan bir belge değil; akademik yazının temel taşıdır. Bu kılavuzlar, her bölümün nasıl adlandırılacağı, başlıkların biçimi, sayfa numaralandırması, satır aralığı, paragraf girintisi, tablo ve şekil yerleşimi gibi teknik konuları netleştirir.

Tez yazım kuralları Sayfa Düzeni Tez çalışmasına başlamadan önce, bağlı bulunulan enstitünün güncel tez yazım kılavuzunun incelenmesi şarttır. Çünkü bu kurallar, kurumsal bir akademik disiplinin sürdürülebilirliği açısından gereklidir.

Akademik yazında biçimsel bütünlük; ciddiyet, saygınlık ve erişilebilirlik sağlar. Ayrıca tezinizin üniversite arşivinde yayınlanabilir olması, yalnızca bilimsel içeriğiyle değil, yazım standartlarına uygunluğuyla da doğrudan ilişkilidir.

Kimi zaman sadece başlıkların büyük harfle yazılması, kaynakçanın girintili biçimlendirilmesi ya da tablo numaralarının yanlış sırayla verilmesi bile jüri üyeleri tarafından not kırma sebebi olabilir. Bu yüzden şekil şartları, “süs” değil; akademik bir zorunluluktur.

Tez Yazım Kılavuzu Nedir, Neleri Kapsar?

Tez hazırlarken sadece ne yazdığınız değil, nasıl yazdığınız da önemlidir. İşte tam bu noktada karşımıza çıkan en kritik dokümanlardan biri: tez yazım kılavuzu.

Çoğu öğrenci tez aşamasına geldiğinde içerik üretmeye odaklanır; ancak biçimsel kurallara uyulmadığında, emekle hazırlanan sayfalar geri iade edilebilir ya da jüri değerlendirmesinde ciddi puan kayıplarına neden olabilir. Tez yazım kılavuzu, işte bu sürecin “biçimsel yol haritası”dır.

Tez yazım kuralları Sayfa Düzeni Her üniversite, hatta çoğu zaman her enstitü, kendi yazım kurallarını belirleyen bir tez yazım kılavuzu yayımlar. Bu kılavuz, tezin tüm teknik ve yapısal detaylarını adım adım açıklar. Peki neleri kapsar? Kapsadığı temel başlıklar şunlardır:

1. Sayfa Düzeni

Kâğıt boyutu, kenar boşlukları (sol, sağ, üst, alt), sayfa numaralarının yerleşimi gibi detaylar.

2. Yazı Tipi ve Noktalama Kuralları

Genellikle Times New Roman veya Arial 12 punto önerilir. Satır aralığı, paragraf girintileri, noktalama işaretlerinin kullanımı da standart hâle getirilir.

3. Başlıklandırma Sistemi

Ana başlık, alt başlık, numaralandırma biçimi (örneğin 1, 1.1, 1.1.1 gibi) ve yazım biçimleri (kalın, italik, büyük harf vb.) açıklanır.

4. Tablo, Şekil ve Grafik Formatı

Tez yazım kuralları Sayfa Düzeni Her tablo ve şekil numaralandırılır, başlık ve kaynak yazımı belirli kurallara göre yapılır. Ayrıca metin içinde doğru biçimde atıf yapılması gerekir.

5. Alıntı ve Kaynakça Düzeni

APA, MLA, Chicago, İSNAD gibi sistemlerden hangisinin kullanılacağı belirtilir. Alıntıların nasıl yapılacağı ve kaynakçanın düzeni detaylı şekilde açıklanır.

6. İçindekiler, Özet, Abstract, Giriş ve Sonuç Bölümleri

Her bölümün nerede başlayacağı, nasıl numaralandırılacağı ve hangi içerikleri taşıması gerektiği ayrı ayrı tanımlanır.

tez yazım kılavuzu yalnızca biçimsel düzen için değil, tez yazma sürecinin standartlara uygun, profesyonel ve akademik bir şekilde ilerlemesi için hazırlanmış bir rehberdir.

Bu kılavuza baştan itibaren sadık kalmak, hem zamandan kazanmanızı sağlar hem de danışmanla ve jüriyle daha sağlıklı bir iletişim kurmanızı kolaylaştırır.

Sayfa Düzeni ve Biçimsel Standartlar

Tez yazımında içerik ne kadar güçlü olursa olsun, biçimsel düzenlemelere uyulmadığında ortaya çıkan sonuç eksik ya da yetersiz kabul edilir.

Tez yazım kuralları Sayfa Düzeni Akademik yazıların belli bir standart çerçevesinde hazırlanması, hem okunabilirliği artırır hem de akademik saygınlığı korur. İşte bu nedenle sayfa düzeni ve biçimsel standartlar, yalnızca görsel estetik için değil, akademik disiplinin ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilir.

Üniversitelerin tez yazım kılavuzları genellikle belirli ortak kurallar etrafında şekillenir. Aşağıda en yaygın biçimsel standartları tablo şeklinde bulabilirsiniz.

Biçimsel Unsur	Standart Ayarlar
Kâğıt Boyutu	A4
Yazı Tipi	Times New Roman / Arial
Punto	12
Satır Aralığı	1.5 veya 2 satır
Kenar Boşlukları	Sol: 4 cm / Sağ: 2.5 cm / Üst: 2.5 cm / Alt: 2.5 cm
Sayfa Numaralandırma	Girişten itibaren, sağ alt veya ortalanmış

Bu kurallar yalnızca estetik kaygılarla değil, aynı zamanda içeriklerin arşivlenebilir, taranabilir ve erişilebilir olması için getirilmiştir. Jüri üyeleri ya da enstitü görevlileri yüzlerce tezle ilgilenirken bu düzenlemeler sayesinde çalışmayı daha hızlı ve verimli değerlendirebilir.

Ayrıca başlıklar arası boşluk, paragraf girintisi, sayfa sonlarında paragrafların bölünmemesi gibi ayrıntılar da dikkate alınmalıdır. Paragraflar arasında fazla boşluk bırakmak ya da tüm metni sıkışık şekilde yazmak da sık yapılan hatalar arasında yer alır.

Tez yazım kuralları Sayfa Düzeni Unutulmaması gereken önemli bir nokta da sayfa numaralarının nereden başlaması gerektiğidir. Tez kapağı, onay sayfası gibi bölümlerde numaralandırma yapılmaz; fakat giriş bölümüyle birlikte sayfa numarası verilmeye başlanır. Bu detaylar, her üniversitenin kendi tez yazım kılavuzunda açıkça belirtilir.

Tez Yazım Kılavuzu ve Şekil Şartları Sayfa düzeni ve biçimsel standartlar, tezinizin sadece akademik değil aynı zamanda teknik olarak da doğru bir zeminde ilerlemesini sağlar. Bu kurallara baştan uymak, son dakikada biçimsel revizyonlarla uğraşmanın önüne geçer.

Başlıklandırma Sistemi ve İçindekiler Formatı

Tez Yazım Kılavuzu ve Şekil Şartları Akademik bir tezde okuyucunun metni rahatlıkla takip edebilmesi, yalnızca içerikle değil, yapının doğru kurulmasıyla da doğrudan ilgilidir.

Tez yazım kuralları Sayfa Düzeni Bu yapı da net bir başlıklandırma sistemi ve doğru hazırlanmış içindekiler bölümü ile sağlanır. Düzensiz, dağınık ve kafa karıştırıcı başlık sistemi, iyi yazılmış bir içeriğin dahi etkisini zayıflatabilir.

Başlıklandırma Sistemi Neden Önemlidir?

Başlıklar, tezinizin ana iskeletidir. Her bölümün ve alt bölümün hangi hiyerarşide yer aldığını gösterir. Ayrıca başlıkların biçimsel tutarlılığı, tezinizin genel görünümünde profesyonel bir izlenim bırakır.

• DÜZEY BAŞLIK: TÜM HARFLER BÜYÜK, Kalın, ortalı
  • Alt Başlık: İlk harfler büyük, kalın, sola yaslı
    • Alt Alt Başlık: İlk harfler büyük, italik ya da düz, sola yaslı

Tez Yazım Kılavuzu ve Şekil Şartları Bu yapı sayesinde her bölüm ve alt bölüm hem kolayca ayırt edilir hem de içerik akışı takip edilebilir hâle gelir. Başlıklar arasında satır boşluğu bırakmak, yazım kılavuzunda belirtilen kurallara göre hareket etmek gerekir.

İçindekiler Formatı Nasıl Olmalıdır?

İçindekiler bölümü, tezinizin yol haritasıdır. Okuyucunun aradığı bölüme hızla ulaşabilmesi için başlıklarla sayfa numaralarının doğru eşleştirilmiş olması gerekir. Bu bölümde genellikle şu unsurlar yer alır:

1. GİRİŞ
2. BÖLÜM: Literatür Taraması
3. BÖLÜM: Yöntem
4. BÖLÜM: Bulgular
5. BÖLÜM: Tartışma
6. SONUÇ VE ÖNERİLER
7. KAYNAKÇA
8. EKLER

Tez Yazım Kılavuzu ve Şekil Şartları İçindekiler bölümü otomatik olarak oluşturulmalı ve numaralandırmalar başlıklarla birebir uyumlu olmalıdır.

Bu nedenle Microsoft Word, Google Docs ya da LaTeX gibi yazım araçlarının “stil” ve “otomatik içerik tablosu” özellikleri mutlaka kullanılmalıdır. Elle oluşturulan içerik tabloları zamanla hatalara neden olabilir.

Başlıklandırma sistemi yalnızca görsel düzeni sağlamakla kalmaz, aynı zamanda akademik disiplini ve mantıksal bütünlüğü yansıtır. İçindekiler tablosu ise bu sistemin pratikte nasıl çalıştığını okuyucuya gösterir. Her iki unsur da tezinizin “ilk izlenimini” oluşturur ve bu yüzden özenli hazırlanmalıdır.

Tablo, Şekil ve Grafik Kullanım Kuralları

Tez Yazım Kılavuzu ve Şekil Şartları Tez yazarken veriyi sadece yazı ile anlatmak her zaman yeterli olmaz. Özellikle sayısal veriler, analizler ya da görsel açıklamalar söz konusu olduğunda, tablo, şekil ve grafikler devreye girer.

Bu unsurlar yalnızca verileri sunmak için değil, bilgiyi daha açık, sade ve yorumlanabilir hâle getirmek için de kullanılır. Ancak doğru kullanılmadığında tezde karmaşa yaratabilir, hatta bilimsel güvenilirliği zedeler. Bu yüzden tabloların, şekillerin ve grafiklerin kullanımı belli kurallara bağlanmıştır.

Dipnot ve Kaynakça Biçimlendirme Detayları

Akademik çalışmalarda yalnızca doğru bilgiyi sunmak yetmez; bu bilgiyi nereden aldığınızı da açık bir şekilde göstermeniz gerekir. İşte bu noktada dipnotlar ve kaynakça bölümü devreye girer.

Tez Yazım Kılavuzu ve Şekil Şartları Özellikle tez yazımında, alıntıların ya da aktarılan görüşlerin kaynağı eksiksiz ve doğru şekilde belirtilmelidir. Aksi hâlde, intihal riski doğabilir veya çalışmanın akademik geçerliliği sorgulanabilir.

Dipnot Kullanımı: Ne Zaman, Nasıl?

Tez Yazım Kılavuzu ve Şekil Şartları Dipnotlar genellikle metin içinde kısa açıklama yapmak, terimi açıklamak ya da ek bilgi sunmak için kullanılır. Tez Yazım kuralları YÖK bazı akademik disiplinlerde (örneğin hukuk, tarih) kaynak göstermenin ana yolu da dipnotlardır. Dipnot verirken dikkat edilmesi gerekenler:

• Sayfanın altına otomatik olarak yerleştirilmelidir.
• Yazı tipi genellikle 10 punto olarak kullanılır.
• Numara sıralaması sayfa boyunca devam etmeli, her sayfada yeniden başlamamalıdır.
• Kaynağa ilişkin açıklama kısa, net ve gerektiği kadar olmalıdır.

Kaynakça Biçimlendirmesi: Standartlara Uyum

Tez Yazım kuralları YÖK Kaynakça, tezinizde faydalandığınız tüm eserleri alfabetik sırayla listelediğiniz bölümdür. Her üniversitenin ve bölümün tercihi farklı olabilir ama en sık karşılaşılan stiller şunlardır:

• APA (American Psychological Association)
• MLA (Modern Language Association)
• Chicago (Dipnot ve Kaynakça Sistemi)
• Harvard Sistemi

Bu stillerin her birinde yazar adı, yayın yılı, başlık, yayınevi gibi bilgilerin sıralaması ve yazımı farklılık gösterir. Örneğin APA stiline göre bir kitap kaynağı şöyle yazılır:

1. Soyadı, A. A. (Yıl). Kitap Adı. Yayıncı.
2. Chicago stilinde ise aynı kaynak şu şekilde gösterilebilir:
3. Soyadı, Ad. Kitap Adı. Şehir: Yayıncı, Yıl.

Ayrıca her kaynak türü (kitap, makale, web sitesi, tez vb.) için özel yazım biçimleri vardır. Bu nedenle seçilen stil doğrultusunda kaynakça yazımı baştan sona tutarlı olmalıdır.

Tez Yazım kuralları YÖK Dipnot ve kaynakça bölümleri akademik dürüstlüğün somut göstergeleridir. Tez Yazım kuralları YÖKTeziniz ne kadar özgün ve emek dolu olursa olsun, doğru kaynaklandırma yapılmadığında çalışmanız hak ettiği değeri göremez.

Bu yüzden kaynakça ve dipnotlar asla son dakikaya bırakılmamalı, yazım sürecinin her aşamasında dikkatle uygulanmalıdır.

Sık Yapılan Şekilsel Hatalar ve Uyum İpuçları

Bir tezin başarısı sadece içeriğin kalitesine değil, aynı zamanda biçimsel yani şekilsel uyuma da bağlıdır.

Çoğu öğrenci metni oluştururken konuya odaklanır ancak tez teslim aşamasında şekilsel hatalar nedeniyle ciddi zaman kaybeder, hatta red riskiyle karşı karşıya kalabilir.

Tez Yazım kuralları YÖK Oysa bu hataların pek çoğu, temel yazım kurallarına dikkat edilerek kolayca önlenebilir. Aşağıda sık yapılan şekilsel hataları ve bunları önlemek için bazı ipuçlarını bulacaksınız.

En Sık Karşılaşılan Şekilsel Hatalar

Satır Aralığı ve Yazı Tipi Uyumsuzluğu

Üniversitenin belirttiği yazım kılavuzuna uymadan rastgele yazı tipi veya satır aralığı kullanmak en yaygın hatalardan biridir. Genelde 12 punto Times New Roman ve 1.5 satır aralığı tercih edilir.

Başlıklandırma Hataları

Tez Yazım kuralları YÖK Başlıklar arası hiyerarşiye dikkat edilmeden yazıldığında, içindekiler tablosuyla metin uyuşmaz. Ayrıca bazı başlıklar büyük, bazıları küçük harfle başlayınca görsel bütünlük bozulur.

Sayfa Numarası Hataları

Giriş kısmına kadar olan ön sayfalar (içindekiler, özet, ön söz vb.) küçük Roma rakamlarıyla, geri kalan sayfalar ise normal numaralandırmayla verilmelidir. Bu ayrım çoğu zaman atlanır.

Paragraf Girintisi ve Hizalama Sorunları

Tüm paragrafların aynı hizada ve girintiyle başlamaması tezin dağınık görünmesine neden olur.

Tablo ve Şekillerin Konumlandırılması

Tablo ve şekillerin sayfa dışına taşması, açıklamasız bırakılması ya da başlıklarının eksik olması ciddi şekilsel hatalardandır.

Uyum Sağlamak İçin Pratik İpuçları

Tez yazımına başlamadan önce mutlaka üniversitenizin güncel tez yazım kılavuzunu detaylıca okuyun.

Microsoft Word’de stilleri tanımlayarak başlıkları otomatik biçimlendirin. Bu hem içindekiler tablosunu hem de hiyerarşiyi düzenli tutar.

Otomatik içerik tablosu ve dipnot sistemi kullanarak format kaymalarını önleyin.

Her bölümden sonra sayfa geçişlerini kontrol edin; boş sayfa ya da yarım sayfa kalmamasına özen gösterin.

Tez tamamlandıktan sonra mutlaka bir görsel bütünlük kontrolü yapın. Gerekirse stil denetimi için bir uzmandan veya danışmandan görüş alın.

Biçimsel düzen, tezinizin ilk bakışta bıraktığı izlenimi belirler. İyi yapılandırılmış bir tez, içeriği okunmadan dahi ciddiyet ve özen duygusu uyandırır. Sadece akademik başarı değil, emeğinize duyulan saygı da bu görünümle doğru orantılıdır.

Sık Sorulan Sorular

1. Tez yazarken hangi yazı tipi ve punto kullanılmalı?

Çoğu üniversite Times New Roman 12 puntoyu standart olarak kabul eder. Ancak bazı kurumlar Arial ya da Calibri gibi fontları da kabul edebilir. Yazım kılavuzuna göre 1.5 satır aralığı tercih edilir. Alt başlıklar, dipnotlar ve tablo içerikleri için daha küçük punto (genellikle 10) kullanılabilir. Net olmak için kendi üniversitenizin tez kılavuzunu mutlaka kontrol etmelisiniz.

2. Sayfa numaralandırması nasıl yapılmalı?

Tezde ön sayfalar (içindekiler, özet, ön söz vb.) genellikle küçük Roma rakamları (i, ii, iii…) ile numaralandırılır. Giriş bölümünden itibaren ise normal rakamlar (1, 2, 3…) kullanılır. Numara sayfanın alt orta kısmında ya da sağ alt köşede yer alır. Sayfa numaralandırma işlemi Word üzerinden bölümlendirme (section break) yöntemiyle yapılmalıdır.

3. Tablolar ve şekiller nasıl numaralandırılır?

Tablo ve şekiller ayrı ayrı numaralandırılır. Örneğin: Tablo 2.1 veya Şekil 3.2 gibi. Buradaki “2” ya da “3” bölüm numarasını, “1” ve “2” ise o bölümdeki sıralamayı belirtir. Her tabloya üstte başlık, her şekil ya da grafiğe ise altta açıklama eklenmesi gerekir. Ayrıca metin içinde tabloya gönderme yapılmalıdır (örneğin: “Tablo 2.1’de görüldüğü gibi”).

4. Tez yazımında satır aralığı, kenar boşlukları ve hizalama nasıl olmalı?

Standart uygulama genellikle şu şekildedir:

Satır aralığı: 1.5

Paragraf arası boşluk: Yok

Paragraf girintisi: 1,25 cm (ilk satır)

Kenar boşlukları: Üst ve sol 4 cm, alt ve sağ 2,5 cm

Hizalama: Metin iki yana yaslı (justified)

Ancak bu kurallar her üniversiteye göre değişebilir. Kendi kılavuzunuzu mutlaka referans alın.

5. Tez yazımında görseller, grafikler ve ek belgeler nasıl yerleştirilmeli?

Görseller ve grafikler yüksek çözünürlükte, net ve açıklayıcı olmalıdır. Sayfa dışına taşmamalı, mümkünse sayfa boyutuna göre hizalanmalıdır. Her görselin mutlaka numarası ve açıklayıcı bir başlığı olmalıdır. Ek belgeler ise tez sonundaki EKLER bölümüne konur ve “EK-1, EK-2…” şeklinde sıralanır. Eklerde kullanılan her belge metin içinde bir kez referanslanmalıdır.