Tezde Kısaltmalar Listesi Nasıl Yapılır?

Tezde Kısaltmalar Listesi Nasıl Yapılır?   Tez yazmaya yeni başlayacaksanız bu son derece karışık olacaktır. Bu nedenle de sizlere Tezde Kısaltmalar Listesi Nasıl Yapılır?   Anlatalım.

Tez yazma süreci epeyce uzun bir süreç ve Tezde Kısaltmalar Listesi Nasıl Yapılır?  Gibi birçok karmaşık durum sizleri bekliyor. Ancak bu konuda tezhizmetleri.com olarak sizlere destekler sunuyoruz.

Akademik tezlerde biçimsel bütünlük ve okur kolaylığı açısından her detay titizlikle planlanmalıdır. Bu detaylardan biri de çoğu zaman göz ardı edilen ancak önemli işlevler üstlenen “Kısaltmalar Listesi”dir.

Tezde kısaltmalar listesi Kısaltmalar Listesi, tez boyunca kullanılan kısaltmaların anlamlarının açıkça belirtildiği özel bir bölümdür. Bu liste sayesinde okuyucu, metin içerisinde karşılaştığı kısaltmaların neyi ifade ettiğini kolaylıkla anlayabilir ve metnin okunabilirliği artar.

Tezde Kısaltmalar Listesi Nasıl Yapılır?   Kısaltmalar Listesi genellikle “İçindekiler” bölümünden sonra, “Tablolar Listesi”, “Şekiller Listesi” gibi yardımcı listelerle birlikte yer alır. Bu bölümde, alfabetik sıraya göre sıralanmış kısaltmalar ve karşılıkları bir tablo biçiminde sunulur. Örneğin;

• AB – Avrupa Birliği
• TBMM – Türkiye Büyük Millet Meclisi
• YÖK – Yükseköğretim Kurulu

Tez yazımında kullanılan her bir kısaltma, metin içinde ilk kez geçtiği yerde parantez içinde açık haliyle birlikte yazılmalıdır. Örneğin: “Avrupa Birliği (AB)”. Bu kullanım, yalnızca o noktada değil, devamında da okurun anlamı unutmadan ilerlemesini sağlar.

Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) tez yazım kılavuzuna göre kısaltmalar listesi zorunlu bölümlerden biridir ve belirli bir biçimsel standarda uygun hazırlanmalıdır. Bu liste genellikle iki sütunlu bir tablo şeklinde oluşturulur: Sol sütunda kısaltma, sağ sütunda ise açıklaması yer alır.

Akademik yazımın en önemli unsurlarından biri olan açıklık ve tutarlılık açısından, kısaltmaların doğru, sistematik ve sade bir şekilde listelenmesi, hem değerlendirme sürecinde hem de okur deneyiminde olumlu katkılar sağlar.

Kısaltmalar Listesi Nedir, Neden Gereklidir?

Tezde Kısaltmalar Listesi Nasıl Yapılır?   Akademik tez ve bilimsel çalışmalarda sıklıkla karşılaşılan bölümlerden biri olan “Kısaltmalar Listesi”, içerik bütünlüğünü korumak ve okuyucunun metni daha hızlı ve doğru anlamasını sağlamak adına büyük önem taşır.

Özellikle teknik terimlerin, kurum adlarının ya da uzun kavramların tekrar tekrar yazılması yerine, kısaltma kullanımı hem yazım kolaylığı sağlar hem de metni sadeleştirir.

Ancak bu kullanımın okuyucuda kafa karışıklığına yol açmaması için, kullanılan tüm kısaltmaların yer aldığı açıklayıcı bir liste oluşturulmalıdır.

Tezde kısaltmalar listesi Kısaltmalar Listesi; tezde, makalede veya raporda geçen kısaltmaların alfabetik olarak sıralandığı ve her bir kısaltmanın açık anlamının belirtildiği bir bölümdür. Bu liste, genellikle tezin başında yer alır ve okuyucunun, karşılaştığı kısaltmanın ne anlama geldiğini hızla bulabilmesine olanak tanır.

• Uzun terimlerin tekrarı engellenir.
• Metin daha okunabilir hale gelir.
• Okuyucunun metni daha kolay anlaması sağlanır.
• Akademik standartlara uyum yakalanır.

Özellikle çok sayıda teknik terim veya yabancı dilde kurum ismi geçen çalışmalarda, Kısaltmalar Listesi olmazsa olmaz bölümlerden biridir.

Tezde Kısaltmalar Listesi Nasıl Yapılır?    Tez boyunca tutarlı bir şekilde kullanılan kısaltmalar, hem akademik yazım etiği hem de biçimsel düzen açısından değerlendirici kurumlar tarafından da dikkatle incelenir.

Tezde Kısaltmalar Listesi Nasıl Yapılır?   kısaltmalar listesi yalnızca metni sadeleştirmekle kalmaz; aynı zamanda okuyucunun zaman kazanmasını ve akademik yazının daha erişilebilir hale gelmesini sağlar.

Tezde Kısaltmalar Listesi Hangi Bölümde Yer Alır?

Akademik tez yazımında, biçimsel düzen kadar içerik akışı da büyük önem taşır. Tezinizin hem okunabilirliğini hem de değerlendirme sürecindeki geçerliliğini sağlamak için bazı temel kurallara uymak gerekir.

Tezde kısaltmalar listesi Bu kurallardan biri de “Kısaltmalar Listesi”nin doğru bölümde ve doğru sırada yer almasıdır. Peki, tezde kısaltmalar listesi nereye konur?

Kısaltmalar listesi örneği Genel kabul gören tez yazım kurallarına ve YÖK Tez Yazım Kılavuzu’na göre, kısaltmalar listesi tezdeki ön sayfalar arasında yer alır. Yani, bu liste içindekiler bölümünden önce, ancak özet ve teşekkür gibi kısımlardan sonra konumlandırılır.

Kısaca özetlemek gerekirse, kısaltmalar listesi genellikle aşağıdaki sıralamaya göre yerleştirilir.

• Kapak Sayfası
• Onay Sayfası
• Önsöz/Teşekkür
• Özet / Abstract
• Kısaltmalar Listesi
• Simgeler / Şekiller / Tablolar Listesi (varsa)
• İçindekiler
• Giriş
• Ana bölümler
• Sonuç, Kaynakça, Ekler

Bu liste, okuyucunun tezin geri kalanında karşılaşacağı kısaltmaları önceden öğrenmesini sağlar ve böylece okuma sürecini daha akıcı hale getirir. Kısaltmaların ilk geçtiği yerde açıklama yapılmış olsa bile, toplu bir liste halinde sunulmaları akademik bütünlük açısından önemlidir.

Ayrıca bazı üniversiteler veya enstitüler kendi yazım şablonlarında bu sıralamayı biraz değiştirebilir. Bu nedenle, tezinizin bağlı olduğu kurumun tez yazım kılavuzunu kontrol etmekte her zaman fayda vardır.

Kısaltmalar Listesi Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Akademik tez yazım sürecinde sıklıkla karşılaşılan zorluklardan biri, kısaltmaların düzenli ve anlaşılır biçimde sunulmasıdır. Özellikle bilimsel, teknik ya da alan uzmanlığı gerektiren disiplinlerde tez metinlerinde çok sayıda kurum adı, kavram ve terim kısaltma şeklinde kullanılır.

Tezde kısaltmalar listesi Bu nedenle, kısaltmalar listesi hem metni okuyan kişi için kolaylık sağlar hem de tez formatı açısından gereklilik teşkil eder. Ancak bu listenin etkili ve doğru hazırlanması bazı önemli detaylara bağlıdır.

Tezde Kısaltmalar Listesi Nasıl Yapılır?   Tez metninde kullanılan her kısaltmanın eksiksiz biçimde listede yer alması gerekir. Tek bir defa geçen kısaltmalar dahi alfabetik düzene dahil edilmelidir.

Listeyi oluştururken en yaygın hata, bazı kısaltmaların gözden kaçmasıdır. Bu durum, okuyucunun metni anlamasını zorlaştırabilir ve tezde bütünlük eksikliğine yol açabilir.

Kısaltmalar listesi örneği İkinci önemli nokta, kısaltmaların alfabetik sıralanmasıdır. Kısaltmalar rastgele ya da metindeki geçiş sırasına göre değil, harf sırasına göre düzenlenmelidir. Böylece kullanıcı, aradığı terimi kolayca bulabilir.

Açıklamalar net, sade ve eksiksiz olmalıdır. Örneğin, “AB” için yalnızca “Avrupa Birliği” ifadesi yazılmalı, ek bilgi verilmemelidir. Açıklamaların fazlalığı veya yoruma açık ifadeler listeyi akademik ciddiyetten uzaklaştırabilir.

Biçimsel tutarlılık da önemli bir ayrıntıdır. Tüm kısaltmalar büyük harfle yazılmalı ve karşılığı aynı satırda hizalı şekilde yer almalıdır.

Genellikle satır düzenlemesinde “TAB” tuşu kullanılmakta ve kısaltmanın sonrasında nokta konulmamalıdır. Ayrıca, açıklama kısmına iki nokta (:) yerine tek boşluk bırakılması önerilir. Örneğin:

TÜBİTAK Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu

Kısaltmalar listesi örneği yalnızca genel kabul görmüş kısaltmalar listeye dahil edilmelidir. Yazarın kendi ürettiği, metin içinde geçen geçici ya da kişisel kısaltmalar bu listeye yazılmamalıdır. Böylece bilimsel yazımda standartlaşma korunmuş olur.

1. Kullanılan Her Kısaltmayı Listeye Ekleyin

Tezde yalnızca bir kez geçen bile olsa tüm kısaltmalar listeye dahil edilmelidir. Bu, metin içinde geçen her teknik terimin veya kuruluş adının açık halinin okuyucu tarafından kolayca erişilebilir olmasını sağlar.

2. Alfabetik Sıralamaya Dikkat Edin

Liste, kısaltmaların alfabetik sırasına göre düzenlenmelidir. Bu, özellikle uzun ve kapsamlı tezlerde aranan kısaltmanın kolayca bulunmasına yardımcı olur.

3. Açıklamaları Açık ve Net Yazın

Kısaltmanın karşılığı olan açıklama kısmı açık, sade ve doğru olmalıdır. Kısaltmalar, tam karşılığı ile yazılmalı; dilbilgisi hatası veya belirsizlik içermemelidir.

4. Biçimsel Tutarlılığı Koruyun

Tüm satırlar aynı hizalamaya ve yazı formatına sahip olmalı. Noktalama işaretleri, kısaltmadan sonra iki nokta (:) ya da tire (–) ile değil, genellikle bir boşluk ile ayrılarak yazılır:

• TÜİK Türkiye İstatistik Kurumu

5. Yalnızca Gerçek Kısaltmaları Dahil Edin

Kısaltmalar listesi örneği Tezde sık geçen kelimeler ya da kavramlar kısaltılmış olsa bile, eğer genel kabul görmüş bir kısaltma değilse listeye alınmamalıdır.

Word ile Otomatik Kısaltmalar Listesi Oluşturma Adımları

Tez hazırlarken kısaltmalar listesi oluşturmak, akademik düzen açısından önemli bir adımdır. Microsoft Word, bu süreci kolaylaştıran bazı araçlara ve işlevlere sahiptir. Özellikle uzun metinlerde kullanılan kısaltmaları manuel olarak taramak yerine, sistemli bir şekilde listelemek mümkündür.

Aşağıdaki adımlar, Word üzerinde yarı otomatik yöntemlerle kısaltmalar listesinin nasıl oluşturulacağını gösterir.

1. Kısaltmaları Belirlemek ve Etiketlemek

Tezde Kısaltmalar Listesi Nasıl Yapılır?   Tezinizde geçen kısaltmaları bulmak için Word’ün “Bul” (Ctrl+F) özelliğini kullanabilirsiniz. Genellikle büyük harflerle yazılmış (örneğin: TDK, TÜBİTAK, BM) ifadeler kısaltma niteliğindedir. Bu ifadeleri metinde tek tek bularak işaretlemeniz gerekir. Kısaltmaların ilk geçtiği yerde açılımını parantez içinde vermek, hem akademik gereklilik hem de sonraki işlemler açısından önemlidir.

2. Kısaltmaları Stil ile Etiketleyin

Kısaltmaları kolayca ayırt edebilmek için her birini özel bir stil ile biçimlendirebilirsiniz. Örneğin, “Kısaltma” adında yeni bir stil oluşturup, sadece bu stili kısaltmalara uygulayarak listeleme aşamasını kolaylaştırabilirsiniz. Bunun için:

1. Giriş > Stiller > Yeni Stil
2. Stil Adı: Kısaltma
3. Yazı tipi: Kalın, Büyük Harf vb. belirleyebilirsiniz.

3. Otomatik Listeleme İçin Alan Kodu Kullanımı

Stil ataması yaptıktan sonra, Word’de “İçindekiler Tablosu”na benzer şekilde özel bir alan oluşturabilirsiniz:

1. Ekle > Hızlı Parçalar > Alan
2. Kategori: Başvurular
3. Alan adı: TOC (Table of Contents)
4. Alan koduna şu komutu yazın: { TOC \o “1-3” \h \z \t “Kısaltma;1” }

Bu sayede, “Kısaltma” stili ile biçimlendirilmiş tüm ifadeler ayrı bir liste halinde görüntülenir. Alan kodunu yazdıktan sonra F9 tuşuna basarak listeyi güncelleyebilirsiniz.

4. Son Dokunuş: Başlık ve Sayfa Düzeni

Listeyi “Kısaltmalar Listesi” başlığı altında ayrı bir sayfada sunmalı, sayfa numaralandırmayı tezin genel düzenine uygun şekilde ayarlamalısınız. Listeyi oluşturduktan sonra her değişiklik sonrası alanı güncellemeniz gerektiğini unutmayın.

Kısaltmalar Listesi ile İçindekiler ve Şekiller Listesi Uyumu

Akademik tezlerde biçimsel bütünlük yalnızca metin içerikleriyle sınırlı değildir; aynı zamanda tüm listelemelerin ve yardımcı bölümlerin birbiriyle tutarlı ve düzenli olması beklenir.

Bu bağlamda, kısaltmalar listesi, içindekiler ve şekiller/tablolar listesi arasında görsel ve yapısal bir uyum sağlanmalıdır.

Her üç liste de tezde belirli bir mantıksal sıralamaya göre yer alır ve genellikle giriş bölümünden önce konumlandırılır. Sayfa yapısı, yazı tipi, hizalama, numaralandırma ve başlık formatı gibi teknik detaylarda birbiriyle aynı biçimde sunulmaları, okuyucunun belgeyi daha rahat takip etmesini sağlar.

Kısaltmalar listesi, içindekiler gibi başlıklandırılmış, hizalanmış ve gerektiğinde noktalı biçimde düzenlenmiş olmalıdır. Eğer Word üzerinde otomatik içindekiler ya da şekiller listesi oluşturuluyorsa, kısaltmalar listesi de belirli bir stil kodlaması ile aynı mantıkla oluşturulmalıdır.

Aksi halde biçimsel uyumsuzluklar akademik değerlendirmede olumsuz geri bildirimlere yol açabilir.

Liste Uyum Tablosu

Özellik	İçindekiler Listesi	Şekiller Listesi	Kısaltmalar Listesi
Sayfa Konumu	Ön sayfalar	İçindekilerin hemen ardından	İçindekilerden hemen sonra
Başlık Biçimi	Kalın, 14pt, Ortalanmış	Kalın, 14pt, Ortalanmış	Kalın, 14pt, Ortalanmış
Yazı Tipi & Boyutu	Times New Roman, 12pt	Times New Roman, 12pt	Times New Roman, 12pt
Satır Aralığı	1.5	1.5	1.5
Numaralandırma	Sayfa numarası	Şekil numarası (Şekil 1.1)	Sayfa numarası gerekmez
Noktalı Hizalama	Var	Var	Varsa tutarlı olmalı
Stillerle Oluşturulabilirlik	Evet (Başlık stilleri)	Evet (Şekil başlıkları)	Evet (Özel stil ile)

Akademik Yazımda Kısaltmaların İlk Kullanımı Nasıl Olmalı?

Akademik yazımda kısaltmaların doğru ve tutarlı kullanımı, metnin hem anlaşılırlığını hem de bilimsel ciddiyetini doğrudan etkileyen önemli bir unsurdur.

Özellikle yüksek lisans ve doktora tezlerinde, bir terimin ya da kurum adının ilk geçtiği yerde bu terimin açık haliyle birlikte kısaltması da parantez içinde belirtilmelidir.

Tezde kısaltmalar listesi Bu yöntem, okuyucunun ilerleyen bölümlerde yalnızca kısaltma kullanıldığında neye atıfta bulunulduğunu kolaylıkla anlamasını sağlar.

• “Bu çalışmada Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından yayımlanan kılavuzlar temel alınmıştır.”

Bu ilk tanıtımdan sonra metin boyunca sadece “DSÖ” ifadesi kullanılabilir. Ancak aynı kısaltma farklı anlamlara da gelebileceğinden, çalışmada her bir kısaltma yalnızca bir anlama gelecek şekilde kullanılmalıdır. Aksi takdirde kafa karışıklığına ve akademik ifade hatalarına neden olabilir.

Ayrıca, çok sık kullanılmayan veya yalnızca bir-iki kez geçen kavramlar için kısaltma oluşturmak önerilmez. Çünkü bu durumda okuyucunun, metni takip ederken sık sık önceki bölüme dönerek anlamı hatırlamaya çalışması gerekebilir. Bu da metnin okunabilirliğini ve akıcılığını olumsuz etkiler.

Tezlerde ve akademik makalelerde, kullanılan tüm kısaltmaların ayrıca “Kısaltmalar Listesi” başlığı altında, alfabetik sırayla ve açıklamalarıyla birlikte sunulması da akademik yazım kurallarının gereğidir. Bu liste, metni değerlendiren jüri üyeleri ve okuyucular için büyük kolaylık sağlar.

Kısacası, akademik yazımda ilk kullanım sırasında kısaltmaların açık haliyle birlikte verilmesi, hem etik hem de yapısal bir zorunluluktur.

Kısaltmalar Listesi Örnek Format

Tez veya akademik çalışmalar içerisinde kullanılan kısaltmaların düzenli ve açıklayıcı biçimde yer aldığı “Kısaltmalar Listesi” bölümü, okuyucunun metni daha kolay anlamasını sağlar. Bu liste genellikle tablolama yöntemiyle sunulur ve her bir kısaltmanın karşısında açık anlamı yer alır.

Kısaltmalar listesi hazırlanırken alfabetik sıraya dikkat edilmeli ve liste, içeriğin mantıksal akışını bozmayacak şekilde konumlandırılmalıdır.

Bu bölümde genellikle şu şekilde bir yapı izlenir.

1. Sütun – Kısaltma

Kısaca kullanılan ifadenin yalnızca kısaltması yazılır. Örneğin, “AB”, “TÜBİTAK”, “YÖK”, “İK” gibi.

2. Sütun – Açılımı

Tezde kısaltmalar listesi Kısaltmanın tam hali açık ve anlaşılır bir biçimde yazılır. Örneğin, “AB” için “Avrupa Birliği”, “TÜBİTAK” için “Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu” gibi ifadeler kullanılır.

Tüm kısaltmalar alfabetik sıraya göre dizilir.

Sayfa düzeni bakımından genellikle 1 veya 1,5 satır aralığı kullanılır.

Kısaltmalar listesi, tezde İçindekiler bölümünden sonra, Tablo Listesi ya da Şekiller Listesi gibi içeriklerin öncesinde yer alır.

Bu liste, okuyucunun tez içinde karşılaştığı teknik veya özel terimlerin kısa yollarını anında anlayabilmesini sağlar. Özellikle çok sayıda kurum adı, teknik terim veya yabancı dilde kavram kullanılan çalışmalarda bu liste büyük önem taşır.

Listeyi tablo biçiminde sunmak hem akademik estetik hem de işlevsellik açısından tercih edilen bir yöntemdir.

kısaltmalar listesi sade ama dikkatle hazırlanması gereken, tez formatına katkı sağlayan bir bölümdür. Üniversitelerin tez yazım kılavuzlarında bu liste için özel yer ayrılır ve genellikle tablo formatı önerilir. Bu nedenle hem görsel bütünlüğe hem de alfabetik düzene dikkat edilmesi önerilir.

Sık Sorulan Sorular

1. Kısaltmalar Listesi tezde hangi bölümde yer almalıdır?

Kısaltmalar Listesi genellikle İçindekiler bölümünden hemen sonra, Tablolar Listesi, Şekiller Listesi gibi bölümlerden önce yer alır. Ancak bazı üniversitelerin kılavuzlarında bu sıralama değişebilir; mutlaka üniversitenizin tez yazım kılavuzunu kontrol edin.

2. Kısaltmalar Listesi oluşturmak zorunlu mu?

Eğer tezde üçten fazla teknik, kurumsal ya da yabancı dilde kısaltma kullanıldıysa, Kısaltmalar Listesi oluşturmak akademik standartlara göre önerilir. Bazı üniversiteler için bu liste zorunludur.

3. Kısaltmalar Listesi alfabetik sıraya göre mi yazılır?

Evet. Kısaltmalar mutlaka alfabetik sıraya göre dizilmelidir. Böylece okuyucular aradıkları terimi kolayca bulabilirler.

4. İlk kullanımda kısaltma nasıl yazılmalı?

Kısaltılan ifade tezde ilk kez geçtiğinde parantez içinde kısaltmasıyla birlikte yazılmalıdır. Örnek: “Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)”. Sonraki kullanımlarda yalnızca “TÜİK” yazılabilir.

5. Kısaltmalar Listesi tablo şeklinde mi hazırlanmalı?

Evet, genellikle iki sütunlu bir tablo tercih edilir. Sol sütuna kısaltma, sağ sütuna ise kısaltmanın tam açılımı yazılır. Bu, listeyi daha düzenli ve okunabilir hale getirir.

6. Kısaltmalar Listesi için özel bir yazım formatı var mı?

Tez yazımında kullanılan genel yazım kurallarına (yazı tipi, punto, satır aralığı vb.) uyulmalıdır. Üniversitenizin tez şablonunda kısaltmalar listesi için özel bir format varsa, o format esas alınmalıdır.