Tezde Şekiller Dizini Nasıl Oluşturulur? Bu yazımızda sizlere detaylı bir anlatım yaptık. Dilediğiniz gibi bu alanda yazımızı okuyarak sizlerde word üzerinde yapabilirsiniz. Tezde Şekiller Dizini Nasıl Oluşturulur?
Akademik tezlerde yapısal bütünlük kadar görsel öğelerin düzenli sunulması da oldukça önemlidir. Özellikle grafikler, diyagramlar, fotoğraflar ve diğer görsel materyaller “şekil” olarak adlandırılır ve bunların dizin halinde sunulması, okuyucunun içerikte aradığı bilgiye kolaylıkla ulaşmasını sağlar.
Tezde Şekiller Dizini Nasıl Oluşturulur? İşte bu noktada, şekiller dizini oluşturmak, tez yazım sürecinin vazgeçilmez bir parçası haline gelir. Tez düzenleme işlemleri sırasında şekiller dizini, genellikle içerik bölümünden hemen sonra, tablolar diziniyle birlikte ya da ondan hemen önce yer alır.
Tezde şekiller dizini oluşturmak için öncelikle her şeklin altına uygun biçimde bir başlık yazılmalıdır. Bu başlıklar, otomatik dizin oluşturma işlemi için Word’de “Başlık Ekle” özelliğiyle biçimlendirilmelidir.
Tezde Şekiller Dizini Nasıl Oluşturulur? Bu biçimlendirme yapılmazsa, Word bu şekilleri tanıyamaz ve listeleme işlemi başarısız olur. Başlıkların tutarlı olması, numaralandırmanın sistematik biçimde ilerlemesi, bölümlere göre şekil numaralandırması yapılması gibi detaylar, profesyonel bir görünüm elde etmenize yardımcı olur.
Tezde şekiller dizini, özellikle uzun tezlerde zaman kazandırır. Örneğin okuyucu 5. bölümdeki 3. şekle doğrudan ulaşmak istiyorsa, bu dizin üzerinden hızlıca yönlendirme yapabilir.
Ayrıca danışmanlar ve jüri üyeleri açısından da, içerikteki görsel desteklerin ne kadar etkili kullanıldığını özetleyen bir rehber niteliği taşır. Bu dizinin eksik ya da hatalı sunulması, tez yazımında önemli bir puan kaybına neden olabilir.
Dolayısıyla hem tez yazımı hem de tez düzenleme sürecinde şekiller dizini oluşturmak, teknik bir detaydan çok akademik bir gerekliliktir.
İçerikler
ToggleŞekiller Dizini Nedir ve Neden Gereklidir?
Şekiller dizini, bir akademik çalışmada kullanılan tüm şekillerin başlıklarıyla birlikte sıralandığı, şeklin geçtiği sayfa numarasının belirtildiği özel bir listedir.
Şekiller dizini oluşturma Bu liste, genellikle içindekiler ve tablolar dizininden sonra, tez düzenleme kurallarına uygun şekilde ayrı bir sayfa olarak sunulur. İçeriğe yerleştirilen grafikler, çizimler, fotoğraflar, akış şemaları, diyagramlar ya da infografikler gibi görsel materyaller “şekil” kategorisine girer.
Tezde şekiller dizini Bu şekillerin sistematik biçimde numaralandırılması ve dizin halinde sunulması, hem içerik takibi hem de akademik şeffaflık açısından oldukça önemlidir.
Şekiller dizini hazırlamak, okuyucunun ya da jüri üyelerinin, tezde geçen önemli görsel öğelere kolayca ulaşmasını sağlar.
Özellikle uzun ve bölümlere ayrılmış tezlerde, örneğin 3. bölümde yer alan bir diyagramın, dizin üzerinden doğrudan sayfa sayısı ile bulunabilmesi ciddi bir zaman tasarrufu sağlar.
Tezde şekiller dizini Ayrıca, tezde yer alan her şeklin düzgün başlıklandırılması ve dizine dahil edilmesi, çalışmanın teknik yeterliliğini ve yazarın akademik disiplini takip edip etmediğini de gösterir.
Tezde Şekiller Dizini Nasıl Oluşturulur? Akademik yazım standartlarına göre hazırlanmış bir şekiller dizini, sadece görsel öğelerin konumunu değil, tezde hangi konuların hangi görsellerle desteklendiğini de genel olarak ortaya koyar.
Bu sayede, tez bir bütün olarak incelendiğinde, içerik ile görsel anlatım arasında ne derece bağlantı kurulduğu daha net şekilde anlaşılır. Kısacası şekiller dizini, bir tezde hem içerik kontrolünü hem de sunum kalitesini üst düzeye taşıyan teknik ama vazgeçilmez bir bölümdür.
Tezde Şekillerin Doğru Numaralandırılması
Şekiller dizini oluşturma Tez yazımında şekillerin doğru numaralandırılması, hem akademik düzenlemelere uygunluk hem de içerik takibinin sağlanması açısından kritik öneme sahiptir.
Tezde Şekiller Dizini Nasıl Oluşturulur? Şekiller, tıpkı tablolar gibi, bölümlere göre sistematik olarak numaralandırılmalı ve her biri kısa, açıklayıcı bir başlıkla desteklenmelidir. Doğru numaralandırma yalnızca okuyucuya kolaylık sağlamakla kalmaz, aynı zamanda dizin oluşturulurken şekillerin sıralı ve anlamlı biçimde yer almasını da sağlar.
Şekiller dizini oluşturma Bu nedenle, tezde kullanılan her grafik, diyagram, çizim ya da fotoğraf belirli bir kurguya göre numaralandırılmalı ve başlığıyla birlikte geçerli formatlara uygun hale getirilmelidir.
Genellikle uygulanan numaralandırma sistemi bölüm-temelli olandır. Örneğin 2. bölümdeki ilk şekil “Şekil 2.1”, ikinci şekil “Şekil 2.2” şeklinde adlandırılır. Bu sistem, her bölümde numaralandırmayı yeniden başlatmayı ve okuyucunun şeklin yerini bölüm bazında kolayca takip etmesini sağlar.
Tezde Şekiller Dizini Nasıl Oluşturulur? Ayrıca şekil numarası ve başlığı şeklin hemen altına yazılmalıdır. Bu, üniversitelerin çoğunun tez yazım kılavuzlarında açıkça belirtilmiş bir standarttır.
- Bölüm bazlı sistem kullanılmalı (örn. Şekil 3.2, 4.1 gibi).
- Şekil başlıkları açık ve kısa olmalı, anlamı yansıtmalı.
- Başlıklar şeklin altına yerleştirilmeli.
- Aynı türdeki şekiller, tekrarlanmadan sırayla devam ettirilmelidir.
- Otomatik numaralandırma tercih edilmeli, Word gibi programlarda “Başlık Ekle” özelliği kullanılabilir.
Durum | Doğru Örnek | Yanlış Örnek |
Bölüm Bazlı Kodlama | Şekil 2.3 | Şekil 5 |
Başlık Kullanımı | Şekil 1.1: Süreç Diyagramı | Sadece “Diyagram” |
Alt Başlık Konumu | Şeklin Altında | Şeklin Üzerinde |
Şekil Başlıklarının Yazım Kuralları
Şekiller dizini oluşturma Tez yazımında şekillerin sadece doğru yerleştirilmesi değil, aynı zamanda şekil başlıklarının akademik kurallara uygun olarak yazılması da büyük önem taşır. Şekil başlıkları, okuyucunun görsel içeriği daha iyi anlamasını sağlar ve metinle şekil arasındaki ilişkiyi kurmada yardımcı olur.
Tezde Şekiller Dizini Nasıl Oluşturulur? Bu nedenle, başlıklar sadece açıklayıcı olmakla kalmamalı, aynı zamanda belirli yazım ve biçim kurallarına da uymalıdır.
Bir tezdeki şekil başlıkları, genellikle şeklin hemen altında yer alır ve belirli bir numaralandırma sistemiyle başlar.
- Şekil numarası ve başlık arasında iki nokta (:) konur.
- Örn: Şekil 3.2: Veri Analizi Süreci
- Başlık cümle değil, ifade şeklinde yazılır. Sonunda nokta kullanılmaz.
- İlk kelime büyük harfle başlar, geri kalanı küçük harfle devam eder. Özel isimler ve kısaltmalar hariç.
- Başlık şeklin altına ortalanmış ya da sola hizalı şekilde yerleştirilir, üniversitenin yazım kılavuzuna göre düzenlenir.
- Aynı türden şekiller tutarlı şekilde adlandırılmalı ve aynı biçimle başlıklandırılmalıdır.
Word’de Şekil Başlığı Ekleme Adımları
Tez yazarken şekillerin altına başlık eklemek, hem akademik düzeni sağlamak hem de şekiller dizinini otomatik oluşturabilmek için kritik bir adımdır. Microsoft Word, şekil başlığı eklemek için kullanıcı dostu araçlar sunar.
Bu başlıklar sayesinde tüm görseller kolayca numaralandırılır, içerik dizini gibi şekiller dizini de otomatik hale getirilebilir.
Şekil Başlığı Ekleme Aşamaları (Word 2016 ve Sonrası)
Şekli Belirleyin
Tezde kullandığınız görseli ya da grafiği belgeye ekleyin.
Görselin altına başlık eklemek istediğinizde, önce şekle bir kez tıklayın.
Başlık Ekleme Penceresini Açın
Üst menüden Başvurular (References) sekmesine tıklayın.
Ardından, Başlık Ekle (Insert Caption) seçeneğine tıklayın.
Etiketi Seçin ve Ayarlayın
Açılan pencerede “Etiket” kısmında Şekil seçili olmalıdır. Değilse, açılır listeden Şekil etiketini seçin.
İsteğe göre “Yeni Etiket” seçeneğiyle farklı etiketler (örneğin: Grafik, Diyagram) ekleyebilirsiniz.
Numaralandırmayı Özelleştirin
“Numaralandırma” butonuna tıklayarak bölüm numaralarıyla ilişkilendirilmiş bir sistem kullanabilirsiniz (örn. Şekil 2.3).
Bu, özellikle uzun tezlerde bölüme göre şekil takibi için önemlidir.
Başlığı Yazın
“Başlık” alanına şeklin içeriğini kısa ve öz bir şekilde açıklayan metni girin.
Örneğin: Şekil 3.2: Katılımcı dağılım grafiği
Konum Seçimi
Genellikle şekil başlığı şeklin altında yer alır. “Konum” bölümünden “Alt” seçili olmalıdır.
Başlık, tez yazım kılavuzunda belirtilen biçime uygun şekilde hizalanmalıdır (çoğunlukla sola hizalı).
Tüm şekil başlıklarını bu yöntemle eklerseniz, Word’de Şekiller Dizinini de kolaylıkla oluşturabilirsiniz.
- Başvurular > Şekiller Dizini Ekle yolunu izleyerek başlıkları otomatik listeleyebilirsiniz.
Word’de şekil başlığı eklemek, sadece görsel düzen açısından değil, tez yazımında tutarlılığı sağlamak ve değerlendirme sürecinde kolay okunurluk sunmak açısından da vazgeçilmezdir. Bu adımlar, her seviyedeki tez yazarına düzenli ve profesyonel bir belge sunma imkânı verir.
Şekiller Dizini Oluştururken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Tez yazımında şekiller dizini oluşturmak, hem akademik yazım kurallarına uygunluğu sağlamak hem de okuyucuya belge içinde kolay gezinme imkânı tanımak açısından büyük önem taşır.
Şekiller dizini, metin içinde kullanılan tüm görsellerin yerini ve başlıklarını sistematik biçimde sunarak, çalışmanın profesyonel bir görünüm kazanmasına katkı sağlar.
Ancak bu dizini hazırlarken bazı teknik ve biçimsel unsurlara dikkat edilmemesi, hem biçimsel hatalara hem de kontrolsüz bir yapıya neden olabilir. Aşağıda, şekiller dizini hazırlarken göz önünde bulundurmanız gereken temel noktaları sıraladık.
1. Şekil Başlıkları Mutlaka Otomatik Eklenmeli
Elle yazılmış şekil başlıkları, Word’ün dizin oluşturma özelliğini devre dışı bırakır. Bu nedenle her görsel için mutlaka Word’ün “Başlık Ekle (Insert Caption)” komutu kullanılmalıdır. Böylece dizin, tüm başlıkları otomatik algılar.
2. Tüm Şekillerin Numaralandırması Tutarlı Olmalı
Numaralandırma sistemi, ya düz (1, 2, 3) ya da bölüme göre (1.1, 2.3 gibi) olmalıdır. Her iki sistemde de tutarlılık korunmalı; örneğin bir bölümde 1.1 kullanıldıysa diğerlerinde de bu sistem devam etmelidir.
3. Şekil Başlıkları Açıklayıcı ve Akademik Olmalı
Kullanılan başlıklar, görselin içeriğini özetleyecek şekilde kısa, açık ve akademik bir dille yazılmalıdır. “Şekil 2.1: Grafik” gibi genel ifadeler yerine, “Şekil 2.1: Katılımcıların eğitim seviyelerine göre dağılımı” gibi detaylandırılmış başlıklar tercih edilmelidir.
4. Dizinin Başlığı Biçim Kurallarına Uygun Olmalı
Tez yazım kılavuzunda belirtilen yazı tipi, puntolar ve hizalama şekline göre “Şekiller Dizini” başlığı uygun şekilde formatlanmalı ve sayfa içindeki konumu doğru ayarlanmalıdır.
5. Dizin Güncel Tutulmalı
Teze yeni şekiller eklendiğinde veya başlıklar değiştirildiğinde, dizin elle değil otomatik olarak güncellenmelidir.
Şekiller dizini üzerinde sağ tıklayıp “Alanı Güncelle (Update Field)” seçeneğiyle en güncel hali yansıtılmalıdır.
6. Şekiller Dizini İçin Sayfa Sonu Kullanımı
Dizin, giriş bölümü sonunda veya içindekilerden hemen sonra eklenmelidir. Bu sayfa ayrı bir sayfada yer almalı ve dizinden sonra gelen içerikle karışmaması adına sayfa sonu (page break) ile ayrılmalıdır.
7. Gereksiz Şekillerin Dizine Girmemesi
Bazı grafiksel unsurlar (simgeler, oklar, süs görselleri) akademik veri taşımıyorsa dizine dahil edilmemelidir. Bu nedenle yalnızca veri içeriği taşıyan ve metin içinde atıf yapılan şekillere başlık eklenmelidir.
Şekiller Dizini ile İçindekiler ve Tablolar Dizini Uyumu
Akademik yazımda düzen ve tutarlılık, sadece içeriğin doğruluğu kadar önemlidir. Bu noktada, tez içerisinde yer alan “İçindekiler”, “Tablolar Dizini” ve “Şekiller Dizini” bölümleri birbiriyle yapısal olarak uyumlu olmalıdır.
Her biri, belgenin farklı bilgi parçalarını sistematik şekilde sunar. Ancak bu bölümlerin biçim, sıralama ve başlık yapısı açısından bütünlük içinde olması, hem okuyucunun belge içinde kolaylıkla ilerlemesini sağlar hem de akademik yazım kurallarına olan uyumu yansıtır.
Biçimsel Uyumun Sağlanması
- İçindekiler, tablolar dizini ve şekiller dizini, aynı stil kurallarıyla biçimlendirilmelidir. Bu kapsamda şu özellikler dikkate alınmalıdır:
- Yazı tipi ve punto tüm dizinlerde aynı olmalıdır. Genellikle Times New Roman 12 punto kullanılır.
- Başlık hizalaması ortalanmalı ve başlıklar kalın (bold) yazılmalıdır.
- Dizin içerikleri sol hizalı, sayfa numaraları ise sağa dayalı biçimde yerleştirilmelidir.
- Dizinlerdeki noktalamalar (örneğin: “Şekil 1.2………………..15”) düzenli ve eşit aralıklı olmalıdır.
Sıralama ve Sayfa Yerleşimi Uyumu
Tezde dizinlerin sıralaması şu şekilde olmalıdır.
- İçindekiler
- Tablolar Dizini
- Şekiller Dizini
Her dizin ayrı sayfada başlamalı ve genellikle giriş bölümünden önce yer almalıdır. Ayrıca tüm dizinler, içindekiler listesinde kendilerine ait bir başlıkla listelenmeli ve doğru sayfa numarasıyla gösterilmelidir.
Başlık Formatı Uyumu
- Tablolar ve şekiller dizininde kullanılan başlık yapısı benzer olmalıdır.
- Tablolar için: “Tablo 2.3: Öğrencilerin yaş dağılımı”
- Şekiller için: “Şekil 2.4: Yaş dağılım grafiği”
- Numaralama sisteminin aynı olması gerekir (örneğin 2.3 ve 2.4 gibi).
- Her başlık, ait olduğu bölüme göre otomatik numaralanmalı (örneğin, Bölüm 2 içindeki üçüncü tablo 2.3 olur).
- Açıklamalar sade, akademik ve görselin içeriğine uygun olmalıdır.
Otomatik Dizin Güncelleme ve Eş Zamanlılık
Tüm dizinlerin otomatik oluşturulması önerilir. Word gibi programlar bu özelliği destekler.
- Tablolar Dizini
- Şekiller Dizini
- İçindekiler
mutlaka güncellenmelidir. Böylece tüm dizinler aynı anda en güncel haliyle eşleşir.
Sık Sorulan Sorular
1. Şekiller dizini tezde hangi bölümde yer alır?
Şekiller dizini, içindekiler sayfasının ardından ve tablolar dizininden sonra yer alır. Giriş bölümünden önce, ön sayfalar arasında konumlandırılır.
2. Word’de şekiller dizini nasıl otomatik oluşturulur?
Şekillere önce “Başlık Ekle” özelliğiyle etiket verilmelidir. Ardından “Başvurular > Şekiller Tablosu Ekle” menüsünden otomatik dizin oluşturulabilir.
3. Şekiller dizininde hangi bilgiler bulunur?
Şeklin numarası (örneğin: Şekil 2.1), kısa açıklayıcı başlığı ve bulunduğu sayfa numarası yer almalıdır. Tüm başlıklar birebir aynı şekilde dizine yansıtılmalıdır.
4. Şekiller dizini ile tablolar dizini arasında fark nedir?
Şekiller dizini görsel içerikleri (grafik, harita, illüstrasyon) listelerken; tablolar dizini yalnızca veri tablolarını içerir. Her ikisi ayrı başlıklarda ve listelerde yer almalıdır.
5. Şekiller dizini neden gereklidir?
Okuyucunun görsel içeriklere kolay erişmesini sağlar. Akademik yazım standartlarına göre dizin olmaması durumunda tez eksik kabul edilebilir.
6. Şekil başlıkları nasıl doğru biçimlendirilir?
“Şekil” etiketiyle birlikte numaralandırılmalı, açıklayıcı olmalı ve başlığın hemen altına veya üstüne eklenmelidir. Başlıklar tutarlı ve akademik dilde olmalıdır.
İçindekiler
- 1 Şekiller Dizini Nedir ve Neden Gereklidir?
- 2 Tezde Şekillerin Doğru Numaralandırılması
- 3 Şekil Başlıklarının Yazım Kuralları
- 4 Word’de Şekil Başlığı Ekleme Adımları
- 5 Şekiller Dizini Oluştururken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- 5.1 1. Şekil Başlıkları Mutlaka Otomatik Eklenmeli
- 5.2 2. Tüm Şekillerin Numaralandırması Tutarlı Olmalı
- 5.3 3. Şekil Başlıkları Açıklayıcı ve Akademik Olmalı
- 5.4 4. Dizinin Başlığı Biçim Kurallarına Uygun Olmalı
- 5.5 5. Dizin Güncel Tutulmalı
- 5.6 6. Şekiller Dizini İçin Sayfa Sonu Kullanımı
- 5.7 7. Gereksiz Şekillerin Dizine Girmemesi
- 6 Şekiller Dizini ile İçindekiler ve Tablolar Dizini Uyumu
- 7 Sık Sorulan Sorular
- 7.1 1. Şekiller dizini tezde hangi bölümde yer alır?
- 7.2 2. Word’de şekiller dizini nasıl otomatik oluşturulur?
- 7.3 3. Şekiller dizininde hangi bilgiler bulunur?
- 7.4 4. Şekiller dizini ile tablolar dizini arasında fark nedir?
- 7.5 5. Şekiller dizini neden gereklidir?
- 7.6 6. Şekil başlıkları nasıl doğru biçimlendirilir?